Dzięki staraniom członka Ekspedycji Archeologicznej prowadzącej badania
nieinwazyjne na terenie canabae, Marcinowi Jaworskiemu oraz pracownikowi Uniwersytetu Eotvosa Loranda w Budapeszcie, Gaborowi Mesterhazy,
zostaliśmy zaproszeni do współpracy w międzynarodowym projekcie
realizowanym na terenie Węgier.
Celem projektu jest zorganizowanie panelu dyskusyjnego i warsztatów do wymiany pomysłów
oraz doświadczeń w odczytywaniu krajobrazów historycznych, które mogą być badane różnymi
naukowymi podejściami, m.in. badaniami powierzchniowymi i obserwacją terenową, fotografią
lotniczą, teledetekcją, interpretacją wyróżników glebowych i wegetacyjnych, zastosowaniem GPS
i technik geodezyjnych w terenie, GIS, różnych metod geofizycznych (elektrooporowej, magnetycznej,
georadarowej), kartografii historycznej i badań historycznych, ekologii, geologii, geomorfologii, itd.
Warsztaty, finansowane przez Międzynarodowy Fundusz Wyszehradzki, skupiają partnerów
z Czech, Polski, Słowacji i Węgier. Wśród uczestników są naukowcy z Uniwerstytetu
im. Loránda Eötvösa w Budapeszcie (HU) Węgierskiego Muzeum Narodowego,
Centrum Ochrony Dziedzictwa Narodowego (HU), Uniwersytetu Komeńskiego w
Bratysławie (SK), Instytutu Archeologii Czeskiej Akademii Nauk (CZ), I
nstytutu Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego (PL) i firmy Archeomap (PL). Ze strony IAUW w badaniach biorą udział
dr Przemysław Dulęba i dr Agnieszka Tomas.
Podczas realizacji projektu metody klasyczne badań powierzchniowych będą łączone ze współczesnymi
metodami prospekcji nieinwazyjnej. Praca terenowa pozostaje głównym elementem planu
dnia w trakcie warsztatów. Projekt zakłada przeprowadzenie rozpoznawczych i szczegółowych
badań powierzchniowych, zastosowanie metod geofizycznych, użycie narzędzi GPS i geodezji
w celach dokumentacyjnych oraz wykonanie zdjęć lotniczych. Teren badań ma powierzchnię
4 x 6 km w mikroregionie Mezõföld, w pobliżu miejscowości Sárszentágota, Felsokortevelyes
i Sarbogard, ok. 70 km na południowy-zachód od Budapesztu. Na obszarze badań znajdują się
stanowiska od okresu pradziejowego do czasów średniowiecznych, w tym ufortyfikowane
osady pradziejowe, rzymskie wille czy średniowieczne kościoły.
Ze względu na
odmienną metodyke badań powierzchniowych stosowaną
w krajach Europy Šrodkowej, projekt ma na celu stworzenie wspólnego gruntu dla
budowania współpracy w tej dziedzinie poprzez łączenie nowoczesnych i klasycznych
metod prospekcji. Organizatorzy pragną budować współpracę miedzy krajami Europy
Centralnej oraz łączyć różne sposoby odkrywania, odczytywania, ochrony i odtwarzania
dziedzictwa narodowego na podstawowym poziomie, poprzez odczytywanie historii z
krajobrazu archeologicznego. Wymiana doświadczeń w dziedzinie badań powierzchniowych
i różnorodnych stosowanych systemów jest kluczowym elementem projektu, którego celem
jest wypracowanie pomysłu na wspólny, nowoczesny standard terenowego rozpoznania
archeologicznego oraz przetestowanie go na miejscu.
Marcin Jaworski