|
FORTYFIKACJE NOVAE
Fortyfikacje obozu legionowego w Novae były badane pod koniec lat 80-tych i na pocz. lat 90-tych przez bułgarskich archeologów z Muzeum Historycznego w Swisztowie.
Badania te nie zostały jednak nigdy ukończone i opublikowane, w związku z czym w roku 2005 rozpoczęliśmy projekt, którego celem jest zadokumentowanie odsłoniętych
pozostałości murów oraz zbadanie metodą sondaży wybranych fragmentów umocnień. W latach 2009 i 2010 prace koncentrowały się wzdłuż wschodnich i północnych
umocnień - wież nr 4 i 27, oraz północnego muru obronnego i bramy północnej.
Brama zachodnia
Wieża nr 4, położona około 38 m na południe od bramy zachodniej (porta principalis dextra), zajmuje powierzchnię około 30 m kw.
Na południe od niej znaleziono ślady po wieży drewnianej (jamy posłupowe), a także pozostałości wału i rampy (ascensus).
W pierwszej fazie związanej z legionem VIII Augusta (panowanie Nerona), ascensus biegł równolegle do wału. Po wybudowaniu kamiennych umocnień, rampę wybudowano
przy samej wieży, prostopadle do muru obronnego.
Brama północna
W roku 2010 rozpoczęliśmy badania bramy północnej (porta praetoria). Jej zachodnia część była badana na początku lat 70-tych przez archeologów poznańskich (UAM).
Brama jest położona na skarpie opadającej stromo w stronę Dunaju. Na powierzchni około 60 m kw. odsłonięto słabo zachowane pozostałości wieży zbudowanej z dużych bloków
wapienia spojonych zaprawą.
Mur północny
Około 100 m na zachód od bramy północnej odsłoniliśmy fragment muru północnego oraz wieży nr 27. W trzech dużych sondażach o łącznej powierzchni 160 m kw.
odsłonięto dobrze zachowany rów V-kształtny o wymiarach 4,20 na 2 m, fragment muru obronnego o grubości 1,30 m i fundamentach 1,40 głębokości.
Około 4.60 m na południe od rowu odsłoniliśmy pozostałości wału, zachowanego do wysokości 2.65 m. Prostopadle do wału odkryliśmy rampę (ascensus) Zaraz za tylną krawędzią
wału odkryliśmy kwadratową jamę posłupową po drewnianej wieży. Wieża nr 27 o wymiarach 4.5 x 6 m została prawdopodobnie wybudowana w tym samym okresie co
mur obronny (panowanie Trajana). Na tyłach umocnień odsłoniliśmy pozostałości brukowanej ulicy dookolnej (via sagularis), a pomiędzy nią i murem, pozostałości prostokątnej budowli.
Po okresie zniszczeń w drugiej połowie III w. i zmian w zabudowie tego odcinka, na powierzchni ulicy aż do linii muru obronnego powstała duża prostokątna hala o powierzchni
ok. 40 m kw.
W V w. n.e. mur obronny został wzmocniony drugą linią o grubości 1.10 m. NajpóŒniejszym śladem osadnictwa zarejestrowanym na tym odcinku był piec do wypału
ceramiki użytkowej, w którym zachował się pełny wkład. Piec datowany jest post quem na lata 557-558 oraz follisem Justyniana.
|
