Wzgórze Kazackaja koło Inkermanu. Rzymski posterunek strażniczy (II – III w.n.e.).

Wzgórze Kazackaja jest położone niedaleko Inkermanu, w północno-wschodniej części Półwyspu Heraklejskiego. Miejsce to odznaczało się w starożytności bardzo dogodnym położeniem do kontroli jednej z dwóch najważniejszych dróg l±dowych, prowadz±cych z głębi Krymu do Chersonezu i jego terytorium wiejskiego (chora). W trakcie wykopalisk 1991 r. (Sewastopolska Ekspedycja Narodowego Muzeum i Rezerwatu Archeologicznego "Chersones Tavrièeskij" pod kierunkiem O.Ja. Saveli) i 2000 r. (Polsko-Ukraińska Ekspedycja Muzeum w Sewastopolu i Instytutu Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego pod kierunkiem T. Sarnowskiego i O.Ja. Saveli) na szczczycie wzgórza (197,4 m n.p.m.) zostały odsłonięte częściowo pozostałości okrągłego kamiennego założenia. Rekonstruowana średnica wynosi około 25-27 m. Założenie na wzgórzu Kazackaja składało się z okrężnego muru, podwórca i kwadratowej wieży, zbudowanej na bardzo głębokich fundamentach. Wejście do założenia znajdowało się po stronie południowo-wschodniej. W pobliżu, na okrężny mur prowadziła od strony podwórca długa kamienna rampa lub schody (ascensus). Na podwórcu znaleziono skromne ślady pomieszczeń gospodarczych (?), dobudowanych do wewnętrznej strony muru okrężnego. Wśród znalezisk ruchomych warto odnotować denar Trajana, drobne fragmenty rzymskiego oporz±dzenia i zbroi, żelazny grot strzały do łuku, małe i średniej wielkości kamienie przeznaczone do rzucania ręk± i za pomoc± procy, fragment stemplowanego naczynia (Eastern Sigillata B) z koñca I lub pocz±tku II w. n.e., pithos, wiele odłamków naczyñ kuchennych robionych ręcznie i toczonych na kole oraz naczyń stołowych, zarówno importowanych jak i lokalnej produkcji tudzież kości zwierzęce. Wiele fragmentów listwowych dachówek (tegulae) nosi odciski stempli VEMI = V(exillationis) e(xercitus) M(oesiae) i(nferioris), tj. wytwórni oddziału sformowanego z różnych jednostek armii dolnodunajskiej prowincji Mezja Dolna do pełnienia służby na Krymie. Są także stemple (LE XI CL) dolnomezyjskiego legionu o nazwie XI Claudia (Jedenasty Klaudyjski). Stemple VEMI datują czas budowy posterunku na wzgórzu Kazackaja na lata 139-161 n.e.

Wykopaliska prowadzili i dokumentowali oprócz ww. osób R. Karasiewicz-Szczypiorski, L.A. Kovalevskaja, V. Nessel, A.A. Philippenko, D.Ju. Savelja i entuzjastycznie nastawieni studenci archeologii różnych lat studiów z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego.

• O.Ja. Savelja, Nekotorye rezultaty rabot Sevastopolskoj archeologièeskoj ekspedicii v okruge Chersonesa v 1990-1995, Chersonesskij sbornik 8, 1997, 88-95
• L.A. Kovalevskaja, Tipy postroek rimskogo vremeni v okruge Chersonesa, Šwiatowit 42, 1999, 49-53
• V.M. Zubar, E±èe raz o Tavrièeskom limese, Rossijskaja Archeologija, 2, 2000, 52-60
• T. Sarnowski, L.A. Kovalevskaja, O za±èite Chersonesskogo gosudarstva voennym kontigentom rimskogo sojuznika, Rossijskaja Archeologija, 2001